آلودگی صوتی بعد از آلودگی هوا، مهم‌ترین آلودگی زیست محیطی و تهدید کننده سلامت انسان است، بر اساس اصول شنوایی‌شناسی، در محیط های با آلودگی بالای ۸۰ دسی بل هر فرد مجاز است فقط ۸ ساعت یعنی یک شیفت کاری فعالیت کند.
در صورتی که میزان آلودگی صوتی به ۸۵ دسی بل برسد باید شیفت کاری نصف شود و به ۴ ساعت در شبانه‌روز کاهش یابد . البته فرد باید حقوق ۸ ساعت را بگیرد ، اگر آلودگی صوتی به ۹۰ دسی بل برسد، کار کردن بیش از ۲ ساعت خطرناک است و اگر این آلودگی به ۹۵ دسی بل برسد فرد حداکثر باید یک ساعت در محیط کار کار کند و معادل ۸ ساعت حقوق بگیرد.
متأسفانه چنین استانداردهایی در محیط های اجتماعی در ایران اجرا نمی‌شود و ما کارگرانی در محیط های صنعتی کشور داریم که یک شیفت کاری کامل را در محیطی با آلودگی صوتی بالای ۱۲۰ دسی بل کار می‌کنند.
چنانچه فردی به طور مداوم طی ۸ ساعت در معرض سروصدای بالای ۷۰ دسی بل قرار گیرد، فشار خون وی تا ۱۰ – ۵ میلی متر جیوه افزایش می یابد.در معرض مداوم سروصدا قرار گرفتن باعث از دست رفتن قدرت شنوایی می شود. از دست رفتن قدرت شنوایی به تدریج صورت می گیرد و درد ندارد، اما متاسفانه اثرات آن دائمی و غیرقابل برگشت است ، آسیب شنوایی ، تنها یکی از عوارض آلودگی های صوتی است.
افزایش فشار خون ، انقباض عروق (به علت استرس و افزایش سطح آدرنالین خون)، افزایش خطر ابتلا به امراض قلبی عروقی از عوارض سروصداست. سوزش و زخم معده ، سوء هاضمه ، فشار خون بالا و حتی بیماری های قلبی از دیگر عوارض آن است. برخی مشکلات روانی نیز بر اثر سروصدای بیش از حد به وجود می آیند. عوارض روانی مانند کم خوابی ، کج خلقی و زودرنجی ، تحریک رفتارهای ضداجتماعی ، خشونت طلبی ، افزایش نرخ حوادث کار، مختل شدن رشدشناختی ، استرس و افسردگی پرخاشگری ، کاهش تمرکز و کاهش بازده کاری هر یک بر حسب میزان آلودگی صوتی محیط و تداوم آن در انسان به وجود می آید.
تعداد زیادی از مردم کشور اکنون با اختلال‌های شدید شنوایی مانند وزوز در گوش مواجهند که معلوم نیست چقدر درمان می‌شوند ، ما در درمان وزوز گوش در تاریکی حرکت می‌کنیم، زیرا در پزشکی هر گاه برای یک بیماری دو روش درمانی باشد معلوم است که منشا بیماری ناشناخته است و ما برای درمان وزوز گوش بیش از ۲۰ روش درمانی داریم.
حقوق شهروندان تهرانی هر روز بر اثر صدای بوق وسایل نقلیه ، پخش موزیک با صدای بلند در خودروها، صدای اگزوز موتورسیکلت ها و سر و صدای ناشی از ساخت و سازها تضییع می شود.
سکوت شهر در برخی روزهای تعطیل برای اهالی شهری که به انواع سر وصداها عادت کرده اند، بسیار دلپذیر است. آرامش ناشی از زندگی در یک محیط آرام برای شهروندان تبدیل به یک رویا شده است. شاید در یک روز تعطیل به این موضوع فکر کرده باشید که با استفاده از چه روش ها و راهکارهایی می توان اندکی به حل معضل آلودگی صوتی در پایتخت کمک کرد.
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران میگوید : آلودگی صوتی بعد از آلودگی هوا، مهم‌ترین آلودگی زیست محیطی و تهدید کننده سلامت انسان است، بر اساس اصول شنوایی‌شناسی، در محیط های با آلودگی بالای ۸۰ دسی بل هر فرد مجاز است فقط ۸ ساعت یعنی یک شیفت کاری فعالیت کند.
خسرو گورابی ادامه داد: در صورتی که میزان آلودگی صوتی به ۸۵ دسی بل برسد باید شیفت کاری نصف شود و به ۴ ساعت در شبانه‌روز کاهش یابد البته فرد باید حقوق ۸ ساعت را بگیرد، اگر آلودگی صوتی به ۹۰ دسی بل برسد، کار کردن بیش از ۲ ساعت خطرناک است و اگر این آلودگی به ۹۵ دسی بل برسد فرد حداکثر باید یک ساعت در محیط کار کار کند و معادل ۸ ساعت حقوق بگیرد.
وی گفت: متأسفانه چنین استانداردهایی در محیط های کاری ایران اجرا نمی‌شود و ما کارگرانی در محیط های صنعتی کشور داریم که یک شیفت کاری کامل را در محیطی با آلودگی صوتی بالای ۱۲۰ دسی بل کار می‌کنند.
وی افزود: هیچ آماری هم از تعداد مراکز صنعتی و تولیدی کشور که میزان آلودگی صوتی در آنها بیش از حد مجاز است وجود ندارد ولی می‌دانیم که تعداد زیادی از مراکز صنعتی، پتروشیمی، مخابرات، نفت در شرایط غیر استاندارد صوتی هستند و حتی تعداد کمی از پرسنل این مراکز آموزش حفاظت از شنوایی دیده‌اند.
خسرو گورابی افزود: دولت باید با تدوین و اجرای پروتکل ملی کنترل شنوایی در کشور، ساعت کاری را در محیط های با آلودگی بالای ۸۰ دسی‌بل نصف کند در این غیر این صورت شاهد افزایش تعداد کم شنوایان و بازنشستگانی با گوش‌های بازنشسته خواهیم بود.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن با توجه به افزایش امید به زندگی در کشور، تعداد روز افزون افراد سالمند و بازنشسته، بی‌توجهی به استانداردهای شنوایی و حفاظت از آن در کشور موجب می‌شود طی سالهای آینده با تعداد زیادی بازنشستگان با گوش‌های بازنشسته مواجه باشیم که معضل بزرگی برای کشور خواهد بود.
کارشناسان معتقدند استاندارد آلودگی صوتی در هوای آزاد برای مناطق مسکونی به ترتیب از ساعت ۷ صبح تا ۱۰ شب ، ۵۵ دسی بل و از ساعت ۲۲ تا ۷ صبح ۴۵ دسی بل است.
همچنین استاندارد آلودگی صوتی در مناطق تجاری در روز ۶۰ و در شب ۵۵ دسی بل ، در مناطق مسکونی و صنعتی طی روز ۷۰ و در شب ۶۵ دسی بل و در مناطق صنعتی در روز ۷۵ و در شب ۷۰ دسی بل است. این در حالی است که آلودگی صوتی در برخی مناطق پایتخت ۳۵ دسی بل از حد استاندارد فراتر رفته تا آلودگی موردنظر در چنین مناطقی به حد خطرناکی برسد.
حسین مهرآوران ، مسوول واحد صوت شرکت کنترل کیفیت هوا در این خصوص چنین می گوید: «با توجه به این که ارزیابی آلودگی صوتی باید در نقاط نزدیک به هم و در هر ۵ متر اندازه گیری شود، بهترین راهکار برای اندازه گیری آلودگی صوتی از شیوه نرم افزاری و تعیین نقاط بحران و سپس ارائه راهکارهای کنترلی است. نقشه آلودگی صوتی براساس اطلاعات مربوط به حجم ترافیک ، سرعت و نوع خودروها در روز و شب و همچنین مشخصات و ارتفاع ساختمان ها، خیابان ها و پارک ها تعیین می شود. با استفاده از نقشه آلودگی صوتی می توان از صدور مجوز احداث مراکز تولیدکننده آلودگی صوتی در نواحی بحرانی و همچنین از صدور مجوز احداث مراکز حساس به صدا مانند مراکز آموزشی و درمانی در نواحی پرسروصدا جلوگیری کرد.
جالب است بدانیم براساس محاسبات انجام شده ۱۰ منطقه اول شهر تهران که دارای بالاترین میزان آلودگی صوتی هستند، به ترتیب شامل مناطق ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۷، ۱۳، ۳، ۹، ۱۸ و ۲ است.بر این اساس مناطق ۲۰، ۲۲ و ۵ تهران به عنوان مناطق ساکت تر اعلام شده اند.
در بررسی مناطق ۱۲، ۱۱، ۹، ۷ و ۶ و شناسایی نقاط خارج از حد استاندارد در این مناطق نکات جالبی به دست آمد. در این مناطق ۵۴۲ مرکز آموزشی و درمانی در معرض آلودگی صوتی بالاتر از حد استاندارد قرار دارند که شامل ۴۱۷ مرکز آموزشی و ۱۲۵ مرکز درمانی است ؛ به عنوان مثال در منطقه ۶ شهر تهران بیمارستان هایی مثل مصطفی خمینی ، سجاد یا آریا جزو نقاط بحرانی هستند که میزان خروج از استاندارد آنها بالاتر از ۳۰ دسی بل است.
در معرض مداوم سروصدا قرار گرفتن باعث از دست رفتن قدرت شنوایی می شود. از دست رفتن قدرت شنوایی به تدریج صورت می گیرد و درد ندارد، اما متاسفانه اثرات آن دائمی و غیرقابل برگشت است ، آسیب شنوایی ، تنها یکی از عوارض آلودگی های صوتی است. چنانچه فردی به طور مداوم طی ۸ ساعت در معرض سروصدای بالای ۷۰ دسی بل قرار گیرد، فشار خون وی تا ۱۰ – ۵ میلی متر جیوه افزایش می یابد.
افزایش فشار خون ، انقباض عروق (به علت استرس و افزایش سطح آدرنالین خون)، افزایش خطر ابتلا به امراض قلبی عروقی از عوارض سروصداست. سوزش و زخم معده ، سوء هاضمه ، فشار خون بالا و حتی بیماری های قلبی از دیگر عوارض آن است. برخی مشکلات روانی نیز بر اثر سروصدای بیش از حد به وجود می آیند. عوارض روانی مانند کم خوابی ، کج خلقی و زودرنجی ، تحریک رفتارهای ضداجتماعی ، خشونت طلبی ، افزایش نرخ حوادث کار، مختل شدن رشدشناختی ، استرس و افسردگی پرخاشگری ، کاهش تمرکز و کاهش بازده کاری هر یک بر حسب میزان آلودگی صوتی محیط و تداوم آن در انسان به وجود می آید.
ایجاد مشکلات یادگیری در کودکان از دیگر مشکلات این نوع از آلودگی است. آلودگی صوتی آنچنان خطرآفرین است که براساس برخی پژوهش ها حتی می تواند احتمال خودکشی در افراد را افزایش دهد. حتی در تحقیق جالبی که در ارتباط با تاثیر سروصدا بر میزان پرخوری افراد در دانشگاه پنسیلوانیا انجام شده است ، مشخص شد افراد گروهی که در معرض صدا قرار داشتند، ۲ برابر گروه دیگر، خورده اند. پس می توان گفت چاقی هم از عوارض آلودگی صوتی است.
وجود فرودگاه ها و راه آهن در محیط شهری ، خودروهای فرسوده ، تردد خودروهای سنگین در نواحی مسکونی ، ساختمان سازی و نیز نبود بزرگراه های استاندارد از مهم ترین مواردی هستند که نقشی تعیین کننده در ایجاد آلودگی صوتی دارند. علاوه بر اینها، منابعی سرگردان در کل شهر وجود دارند تا آلودگی صوتی را افزایش دهند.اما این آلودگی در ساعات مختلف متفاوت است.
کمترین میزان سر و صدا در بیشتر خیابان های شهر تهران در ساعات ۲ تا ۳ بامداد رخ می دهد و بیشترین آن در ساعت ۶ تا ۷ صبح ، به علت شروع ساعت کاری در شهر به وجود می آید. در مناطق جنوبی تهران این وضعیت به ساعت ۶ صبح و در مناطق شمالی تر به سمت ۷ و ۸ صبح می رسد.
بیشتر مسوولان توجه زیادی نسبت به آثار آلودگی صوتی ندارند. شاید چون آلودگی صوتی اثرات کوتاه مدت ندارد و سریع ندارد، چندان جدی گرفته نمی شود. اگر آلودگی هوا افزایش یابد و از حدی تجاوز کند، به عنوان پیشگیری و تدبیر، مدارس تعطیل می شود؛ اما از آنجا که عوارض آلودگی صوتی نامشخص و به صورت عصبی است ، مانند آلودگی هوا نسبت به آن واکنش نشان داده نمی شود. آلودگی صوتی اثرات حاد ندارد. زمان می برد تا علائم خود را نشان دهد. مشکل دیگر این است که برای آلودگی صوتی ، علامت مشخصی وجود ندارد که نشان دهد عامل این بیماری صدا بوده است. در واقع آلودگی صوتی ، بیماری بی صدایی است که تاثیر خود را روی جسم و روح ما باقی می گذارد، اما توجهی به آن نمی شود.
شاید راحت ترین حرف آن باشد که بگوییم آلودگی صوتی از معضلات شهرهای بزرگ است که روز به روز بر شدت آن افزوده می شود، ولی راهکار جامع و اساسی برای رفع آن ارائه نمی شود. مسوولان باید به فکر باشند تا این معضل حل شود. آیا به راستی فقط مسوولان باید به فکر باشند؟ آیا خود ما در ایجاد این آلودگی ها نقشی نداریم؟ در خبرها آمده بود وقتی پلیس یک خودرو را به جرم ایجاد آلودگی صوتی متوقف کرده بود با سیستم صوتی ای مواجه شد که صدای منتشر شده از آن تا شعاع ۳۰۰ متری آزاردهنده تشخیص داده می شود. برخی راننده ها با کوچک ترین توقفی از سوی خودروی جلویی بلافاصله بوق ماشین را به صدا درمی آورند. پس همه مشکلات را به گردن مسوولان نیندازیم. اهمیت نقش مردم در کاهش آلودگی محیط اطرافشان کم نیست. پس به آن توجه کنیم.
دیدگاه‌ها